Όταν "κλέβουν τη φωνή" σου, μαθαίνεις να την προστατεύεις

Κάποτε, ένα κείμενό μου αντιγράφηκε αυτούσιο. Φράση προς φράση, σχεδόν λέξη προς λέξη. Η μόνη τροποποίηση που έγινε, ήταν η αντικατάσταση του ονόματος και του επιθέτου μου, της ιδιότητάς μου, και διάφορων άλλων στοιχείων που, αν παρέμεναν, θα πρόδιδαν τη δική μου ταυτότητα. Η υπόλοιπη δομή, οι σκέψεις, κλτ. παρέμειναν ίδια.

Ήταν μια δυσάρεστη εμπειρία για εμένα, καθώς μου δημιούργησε συναισθήματα αδικίας και απογοήτευσης. Το να γράφεις είναι μια πράξη προσωπική, μια μορφή κατάθεσης του εαυτού σου. Δεν είναι τυχαίο ότι, σύμφωνα με τη βιβλιοθεραπεία, η γραφή έχει θεραπευτική δύναμη, διότι εκφράζει κάτι εσωτερικό, αυθεντικό. Κι όταν κάποιος το αντιγράφει χωρίς σεβασμό και το παρουσιάζει ως δικό του, το πλήγμα δεν είναι απλώς πρακτικό. Δεν παίρνει μόνο το περιεχόμενο. Παίρνει και τον κόπο, τη σκέψη, το συναίσθημα.

Αυτή η εμπειρία μπορεί, ναι μεν, να με σημάδεψε, αλλά με κινητοποίησε. Από τότε φρόντισα να προστατεύσω τις ιστοσελίδες μου, τόσο με σαφείς επισημάνσεις για την προστασία των προσωπικών δεδομένων, όσο και με την προσθήκη ειδικού κώδικα, με σκοπό την αποτροπή της αντιγραφής αποσπασμάτων κειμένου (όπως ήδη θα έχετε παρατηρήσει – τουλάχιστον όσοι με παρακολουθείτε καιρό).

Το περιστατικό αυτό με βοήθησε να καταλάβω και κάτι ακόμη: ποιοι άνθρωποι έχουν θέση στη ζωή μου και για ποιο λόγο. Εκείνοι που με σέβονται και τους σέβομαι. Εκείνοι που εκτιμούν την προσπάθεια, χωρίς να επιδιώκουν συνεχώς να προβάλλονται. Από την άλλη, φρόντισα να απομακρυνθώ από όσους νιώθουν συνεχώς την ανάγκη για αυτοπροβολή, όσους επιδεικνύουν κακία (είτε προς τρίτους είτε και προς τον ίδιο τους τον εαυτό) ή υιοθετούν τον ρόλο του “θύματος” απλώς και μόνο για να τραβούν την προσοχή (ή για άλλους λόγους, που δεν χρειάζεται να αναφερθούν εδώ).

Δεν μετανιώνω. Αντιθέτως, είμαι ευγνώμων. Αν δεν είχε συμβεί αυτό το περιστατικό, σίγουρα δεν θα είχα μάθει να προστατεύομαι και, ίσως, να μην είχα ξεχωρίσει με τόση σαφήνεια τους ανθρώπους που αξίζουν -και θέλουν- να είναι στη ζωή μου.

Αν έμαθα κάτι, είναι πως κάθε δυσκολία κρύβει ένα νόημα. Και συχνά, εκεί που νιώθεις ότι χάνεις, τελικά κερδίζεις κάτι πολύ πιο ουσιαστικό.

«Όταν μεγαλώσω, θα γίνω κυρία Ελένη»

Τις προάλλες στο σχολείο μας ξεκινήσαμε το 3ο Εργαστήριο Δεξιοτήτων, ταξιδεύοντας στα μονοπάτια των επαγγελμάτων.

Σήμερα στο διάλειμμα, η Ταξιαρχία με πλησίασε, γεμάτη σοβαρότητα, αλλά και παιδική αυθορμησία.

"Όταν μεγαλώσω," μου είπε, "θα γίνω κυρία Ελένη".

Χαμογέλασα και της απάντησα: "Κυρία Ταξιαρχία θα γίνεις".

"Όχι", επέμεινε με εκείνη τη χαριτωμένη βεβαιότητα, που μόνο τα παιδιά κρατούν μέσα τους σαν πολύτιμο φυλαχτό. "Κυρία Ελένη θα γίνω".

Της εξήγησα γελώντας: "Κυρία Ταξιαρχία θα γίνεις, αφού δεν σε λένε Ελένη".

Και τότε, με μια σιγουριά αφοπλιστική, μου απάντησε: "Κυρία Ελένη θα γίνω και θα πίνω καφέ."

Και κάπως έτσι, ένιωσα να ψηλώνω λίγο παραπάνω.

Η καθημερινότητα στο σχολείο κρύβει πολλές μικρές στιγμές που συχνά μας ξεφεύγουν, αλλά όταν τις καταγράφουμε, συνειδητοποιούμε πόσο βαθιά μας αγγίζουν.

Τετ. 7/5/2025

 

Εκφοβισμός και Μηχανισμοί Άμυνας: Πώς το Παρελθόν Επηρεάζει τη Συμπεριφορά Μας στο Παρόν

Σας το είχα υποσχεθεί και το έκανα πράξη! Σήμερα θα μάθουμε για τη σύνδεση του εκφοβισμού (bullying) με τους μηχανισμούς άμυνας.

Ο εκφοβισμός είναι μια συμπεριφορά που βασίζεται στη βλάβη και την υποτίμηση των άλλων, και συχνά προέρχεται από ανθρώπους που έχουν οι ίδιοι βιώσει τραυματικές καταστάσεις στο παρελθόν. Ένα άτομο που καταφεύγει στον εκφοβισμό μπορεί να μην το κάνει απλά από επιθετικότητα, αλλά ως απάντηση σε βαθύτερα συναισθήματα ανασφάλειας και αδυναμίας (Γκόβαρης, 2010).

Ο εκφοβισμός μπορεί να είναι αποτέλεσμα των μηχανισμών άμυνας που ενεργοποιούνται όταν κάποιος αισθάνεται απειλή ή έχει πληγεί συναισθηματικά. Οι μηχανισμοί άμυνας λειτουργούν ως μέσο προστασίας της ψυχικής υγείας, και ένας από τους βασικότερους είναι η προβολή (Φλωρίδης, 2015). Όταν κάποιος προβάλλει, αποδίδει στους άλλους τα δικά του αρνητικά συναισθήματα ή χαρακτηριστικά. Έτσι, ένα άτομο που έχει δεχτεί εκφοβισμό ή έχει βιώσει δύσκολες καταστάσεις μπορεί να αρχίσει να εκφοβίζει άλλους, προσπαθώντας να προστατεύσει τον εαυτό του από το αίσθημα ανεπάρκειας ή απειλής (Καρτσωνάκη, 2013).

Συχνά, οι άνθρωποι που ασκούν εκφοβισμό δεν συνειδητοποιούν πλήρως τη σύνδεση μεταξύ των δικών τους παλαιών τραυμάτων και της επιθετικής τους συμπεριφοράς. Το άτομο που εκφοβίζει μπορεί να πιστεύει ότι οι άλλοι είναι εχθρικοί προς αυτό και το στοχοποιούν άδικα, ακόμη κι αν η δική του συμπεριφορά είναι αυτή που προκαλεί αρνητικές αντιδράσεις (Τριλίβα & Αναγνωστοπούλου, 2008). Αυτή η συμπεριφορά ενισχύει έναν φαύλο κύκλο, όπου το άτομο βλέπει τον εαυτό του ως θύμα, ενώ στην πραγματικότητα είναι ο θύτης.

Η κατανόηση της σύνδεσης μεταξύ εκφοβισμού και μηχανισμών άμυνας είναι ζωτικής σημασίας για να σπάσει αυτός ο κύκλος. Μόνο με την αναγνώριση των εσωτερικών του πληγών και την αντιμετώπισή τους, ένα άτομο μπορεί να αποτρέψει την εκδήλωση επιθετικότητας και να προωθήσει πιο υγιείς σχέσεις με τους άλλους.

Μόλις τρεις μαθητές έμειναν σήμερα μέχρι τις πεντέμισι... 

Τους ανακοίνωσα ότι σήμερα κάτι διαφορετικό θα γίνει... θα πάρει ο καθένας τους από δύο (!) αυτοκόλλητα, επειδή η συμπεριφορά τους, μεταξύ τους αλλά και γενικότερα, ήταν εξαιρετική.

Ξεκινήσαμε, τότε, να λέμε το τραγούδι του αποχαιρετισμού, όπως συνηθίζουμε να λέμε κάθε μεσημέρι και κάθε απόγευμα.

Προς το τέλος, τα είδα να σηκώνονται και σαν να ψάχνουν κάτι στην τάξη, χωρίς όμως να σταματάνε το τραγούδισμα... 

Απόρησα, δε σας κρύβω. 

Όταν φτάσαμε στον στίχο «(...)με χαρά θα της το πω», τα ρώτησα για ποιό λόγο σηκώθηκαν... Μου απάντησαν ότι έψαχναν σκόρπια παιχνίδια για να τα τοποθετήσουν στη θέση τους... Και πράγματι, «ξέθαψαν» κάτι κατσαρολάκια και κάτι καπάκια και τα έβαλαν με προσοχή και συνέπεια (!) στη θέση τους.

Φρόντισα να μην παραλείψω να τους αναφέρω ότι τα δύο αυτοκόλλητα που θα πάρουν σήμερα τα αξίζουν και με το παραπάνω... Ο ένας από τους τρεις «πετάχτηκε» έξυπνα και μού έκανε τη ρητορική ερώτηση (ρητορική, καθώς γνώριζε ήδη την απάντηση) «Τότε, κυρία, θα πάρουμε τρία αυτοκόλλητα;»... «Ε, όχι δα. Να αφήσουμε και λίγα για τα υπόλοιπα παιδιά αύριο», του απάντησα ετοιμοπόλεμα, έχοντας προβλέψει την ερώτησή του.

Μη τα πολυλογώ, όμως... Το ρολόι πλέον «έλεγε» 5:30 (17:30 βασικά, αφού το έχω ρυθμισμένο στο 24ωρο σύστημα). Δεν πρόλαβα να ξεκινήσω το ψάξιμο των κλειδιών μου για να ανοίξω στους γονείς... Αισθάνθηκα περιτριγυρισμένη από μικρά, έξυπνα, λαμπερά προσωπάκια... Κυρία, σ'αγαπάω... Μα η στιγμή που πίστεψα ότι τα αυτιά μου έπαψαν να λειτουργούν καλά, ήταν στο εξής άκουσμα «Είσαι πολύ καλή κυρία... Και αν υπάρχει καλή κυρία, εσύ είσαι καλύτερη».

Συνάδελφοι, δεν θέλουν πολύ τα μάτια μου για να δακρύσουν...

Κυρ. 21/4/2024

Τρ. 23/4/2024
«Κυρία, αξίζεις ένα αυτοκόλλητο και εσύ»